Egzoz gazı emisyonu araçlarda kullanılan benzin ve dizel yakıtının yanması sonucunda havaya karışan kimyasal gazların oluşturduğu duruma verilen genel isimdir. Düzenli olarak kontrolleri yapılmayan egzoz gazları, havaya karışarak hava kirliliğine ve insan sağlığı için çeşitli zararlı maddelerin oluşumuna neden olurlar. Bu neden ile her yıl araçların egzoz muayenelerini yaptırmak zorunludur.
Egzoz muayenesi yapılmayan araçlarda sürücüye hem maddi hem de manevi zararların oluşması kaçınılmazdır. Ayrıca araca yapılan genel muayene öncesinde de egzoz gazi emisyon ölçümü yaptırmak zorunludur. TÜVTÜRK tarafından yapılan egzoz muayene ücretleri, her yıl değişiklik gösterir. Bu neden ile aracının muayene vakti gelen herkes egzoz muayene ücretleri hakkında araştırmalar yapar.
Araçların hareket edebilmesi için kullanılan yakıtın motor içerisinde yanması sonucu ortaya çıkan kimyasalların atılmasına aracılık eden egzoz, yoğun bir kullanım temposuna sahip olduğundan dolayı düzenli kontrol edilmediğinde işlevini yitirebilir. Egzoz gazı ölçümü dünya genelinde uygulanan bir işlemdir.
Egzoz gazı ölçümü ölçüm yapmaya yeterlilik belgesi alan işletmelerde gerçekleştirilir. Ölçüm sırasında görevli personelin kullanmış olduğu cihaza gerekli bağlantılar yapılarak boş viteste olan aracın egzoz emisyon ölçümü yapılır. Oldukça kısa süre bu işlem, hem doğanın hem de insan sağlığının olumsuz etkilenmemesi için büyük önem taşır. Egzoz emisyon ölçümü sırasında araçta görülen en ufak problem, bu işlem için aracın yetersiz olduğunu gösterir.
Araçların birçoğunda egzoz gazı emisyonu yapılmak şart olsa da bu uygulamadan muaf olan araçların olduğunu da söylemek mümkün. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından egzoz emisyon ölçümünden muaf olan araçlar motosikletler, mopedler, 1979 yılı öncesi üretilmiş dizel araçlar, tarım ve orman işlerinde kullanılan traktörler, elektrikli araçlar, hibrit teknolojisine sahip araçlar ve hidrojen yakıtı kullanan araçlar olarak sıralanmıştır. Egzoz gazı emisyonundan muaf olan araçların çevreye ya da insanlara sağlık açısından herhangi bir olumsuz etkisi olmadığı görülmüştür.
Egzoz gazı ölçüm süreleri aracın modeline ve de motor gücüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Ayrıca sıfır araçlar ortalama 2 yıl ara ile egzoz ölçümü yaptırırken, ikinci el kullanımda olan araçlar her yıl egzoz ölçümü yaptırmak zorundadırlar. Ancak ticari araçların genelinde egzoz ölçüm süresi bir yıl olarak belirlenmiştir. Egzoz gazı ölçümü uzman kişiler tarafından yapılan kontroller sonrasında gerçekleştirilir. Egzoz ölçümü için ölçüm yapılacak olan aracın tescil ve trafik belgesi, araç sahibinin kimliği ve motorlu taşıt egzoz ölçüm belgesinin olması yeterlidir. Kişi talebine göre egzoz ölçümü sonrasında cüzi bir miktar para ödeyerek egzoz ölçüm ruhsatı alınabilir.
Egzoz gazı ölçümü öncesinde mutlaka aracın yıllık periyodik bakımları yapılmalıdır. Zamanında yapılan bakımlar aracın uzun yıllar sorunsuz kullanılmasına da yardımcı olur. Ayrıca egzoz gazı emisyon ölçümü yapılmadan önce hava, yağ, yakıt, partikül kontrollerinin de tamamlanması gerekir. Egzoz gazı ölçümü öncesinde aracın egzozu da kontrol edilir. Egzoz üzerinde patlak, çatlak ya da delik gibi durumlar var ise ölçüm öncesinde mutlaka tamir edilmelidir. Egzoz ölçümü için araçta yer alan katalitik konvertörün de çalışır durumda olmasına önem verilir. Ölçüm esnasında herhangi bir arıza ya da kaçak ile karşı karşıya kalınırsa egzoz gazı emisyon ölçümünde başarılı olunamaz.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen egzoz gazı emisyon ölçüm fiyatları her yıl değişiklik gösterir. Bu anlamda içerisinde bulunduğumuz 2022 yılı için belirlenen egzoz gazı emisyon ölçüm fiyatı 110 TL’dir. Egzoz gazı emisyon ölçümünden aracın geçmemesi durumunda, 1 ay içerisinde tekrar ücretsiz olarak ölçüm yaptırabilmek mümkün. Ancak araç egzoz gazı muayenesinden geçmemişse, trafikte herhangi bir çevirmeye girildiğinde yüklü bir miktarda ceza kaçınılmaz hale gelir. Bu neden ile egzoz gazı ölçümü ihmal edilmemeli ve egzoz bakımları da düzenli aralıklar ile mutlaka yapılmalıdır. Egzoz gazı ölçümleri farklı kurumlar tarafından yapılmış olsa da fiyatlarda herhangi bir değişiklik görülmez.